Scenariusz lekcji wychowawczej / biologii/ geografii

 Scenariusz nr 1

Scenariusz lekcji wychowawczej

Temat: Twoje śmieci, nasz klimat: jak to się łączy?                                                                                                                                  Tytuł lekcji wygenerowany dzięki pomocy Gemini

Przedmiot: Biologia/Geografia/lekcja wychowawcza
Klasa: 8 SP i szkoły ponadpodstawowe
Czas trwania: 45 minut
Cel główny: Uczeń zrozumie, czym jest ślad węglowy oraz nauczy się obliczać ślad węglowy związany z wytwarzanymi odpadami.
Cele szczegółowe:

• Uczeń definiuje pojęcie śladu węglowego.
• Uczeń potrafi wyjaśnić, jakie etapy wpływają na ślad węglowy odpadów.
• Uczeń umie obliczyć ślad węglowy odpadów różnych typów.
• Uczeń rozumie, jak zmniejszyć ślad węglowy poprzez odpowiednie zarządzanie odpadami.

 

Metody i formy pracy:

• Praca z tekstem
• Praca w grupach
• Dyskusja
• Ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

• Karty z tekstem
• Tablety /komputery/telefony komórkowe
• Kalkulatory
• Karty pracy z tabelą wskaźników emisji

 

1. Wprowadzenie (5 minut)

• Nauczyciel: Zadaje pytanie uczniom: "Czy wiecie, co to jest ślad węglowy?". Wprowadza pojęcie śladu węglowego jako całkowitej ilości emisji CO₂ związanej z działalnością człowieka. W swojej wypowiedzi posiłkuje się grafiką (zał.1).

2. Prezentacja tematu (15 minut)

·       Nauczyciel rozdaje uczniom karty z kodem QR lub zapisuje adres strony www na tablicy i poleca rozwiązanie zadania (praca w parach) (zał.2).

·       Nauczyciel rozdaje uczniom karty z tekstem (zał. 5), poleca zapoznanie się z nim i ponownie prosi o rozwiązanie zadania.

·       Nauczyciel prosi uczniów, aby opowiedzieli o swoich wrażeniach związanych z zadaniem.

3. Ćwiczenie praktyczne: Obliczanie śladu węglowego (15 minut)

• Podział na grupy: Uczniowie zostają podzieleni na 4-5-osobowe grupy.
• Karty pracy: Każda grupa otrzymuje kartę pracy z tabelą wskaźników emisji oraz przykłady różnych odpadów (plastik, papier, szkło, odpady biodegradowalne) (zał. 4).
• Zadanie: Grupy mają za zadanie obliczyć ślad węglowy dla różnych rodzajów odpadów wytwarzanych przez "przeciętną rodzinę" w ciągu tygodnia. Przykład zadania:
• Rodzina wytwarza w tygodniu: 5 kg plastiku, 3 kg papieru, 2 kg szkła, 4 kg odpadów biodegradowalnych.
• Grupy korzystają z kalkulatorów i tabeli wskaźników emisji (np. plastik - 3 kg CO₂e/kg, papier - 1,5 kg CO₂e/kg, szkło - 0,4 kg CO₂e/kg, odpady biodegradowalne - 1 kg CO₂e/kg).
• Podsumowanie ćwiczenia: Każda grupa podaje swoje wyniki i porównują obliczony ślad węglowy.

4. Dyskusja: Jak zmniejszyć ślad węglowy odpadów? (5 minut)

• Nauczyciel: Prowadzi rozmowę z uczniami na temat sposobów zmniejszenia śladu węglowego związanego z odpadami.
• Pytania do dyskusji:
• Jakie odpady można zredukować w codziennym życiu?
• Jakie korzyści przynosi recykling?
• Dlaczego warto kompostować odpady biodegradowalne?
• Uczniowie: Wymieniają swoje pomysły, a nauczyciel zapisuje je na tablicy.

5. Podsumowanie lekcji (5 minut)

Uczniowie rozwiązują test na Quizziz (zał. 3)

https://tiny.pl/3cz-q7w2

 

zał. 1. Grafika do wprowadzenia do lekcji

Grafika wygenerowana przy pomocy ChatGPT

Zał. 2. Kod QR do gry na WordWall

Link do gry na WordWall

wordwall.net/pl/resource/82022091

Materiał do gry przygotowano przy pomocy ChatGPT

Zał. 3. Link do testu na Quizziz:

https://tiny.pl/3cz-q7w2

Materiał do quizu przygotowano przy pomocy QuestionWell.org

 

Zał. 4

Karta pracy dla ucznia

Karta pracy - Obliczanie śladu węglowego odpadów

Informacja do zadania:

Aby obliczyć ślad węglowy, pomnóż ilość odpadów (w kilogramach) przez odpowiedni wskaźnik emisji.

• Na przykład: Jeśli wytwarzasz 10 kg plastikowych odpadów miesięcznie:
• 10 kg × 3 kg CO₂e/kg = 30 kg CO₂e

Zadanie:

1. Uzupełnij tabelę, podając szacunkową ilość odpadów (w kg) wytworzonych przez Twoją rodzinę w ciągu tygodnia.
2. Oblicz ślad węglowy dla każdej kategorii odpadów, korzystając z podanych wskaźników emisji.
3. Zsumuj obliczone wartości, aby uzyskać całkowity ślad węglowy dla wszystkich odpadów.

 

Rodzaj odpadów	Ilość odpadów (kg)	Wskaźnik emisji (kg CO₂e/kg)	Ślad węglowy (kg CO₂e)
Plastik		3,0
Papier		1,5
Szkło		0,4
Biodegradowalne		1,0
Metal		2,0
Suma

Pytania do karty pracy:

1. Która kategoria odpadów ma największy wpływ na ślad węglowy?
2. Co można zrobić, aby zmniejszyć ilość odpadów z tej kategorii?
3. Jakie działania mogą zmniejszyć całkowity ślad węglowy Twojej rodziny?

 

Materiał wygenerowany przez ChatGPT

 

Zał. 5. Tekst do lekcji

Jak wyliczyć ślad węglowy dla wytwarzanych odpadów?

Ślad węglowy to miara emisji gazów cieplarnianych (głównie dwutlenku węgla, CO₂) wynikających z działalności człowieka. Każdy produkt i czynność, od produkcji towarów po codzienne użytkowanie, ma swój ślad węglowy. Ważnym źródłem tych emisji są odpady, które generujemy. Dlatego warto wiedzieć, jak wyliczyć ślad węglowy związany z ich wytwarzaniem.

3.       Zrozumienie źródeł emisji w odpadach

Odpady generują ślad węglowy na kilku etapach:

• Produkcja produktu – Każdy przedmiot, zanim stanie się odpadem, musiał zostać wyprodukowany. Proces produkcji wymaga energii (elektryczność, paliwa), co generuje emisje CO₂.
• Transport – Odpady muszą być przewiezione do miejsc składowania, recyklingu lub spalania. Transport generuje dodatkowe emisje z pojazdów.
• Przetwarzanie odpadów – W zależności od sposobu utylizacji (składowanie, recykling, spalanie), różne procesy przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych.
• Rozkład odpadów – Odpady biodegradowalne, takie jak jedzenie, emitują metan (CH₄), silny gaz cieplarniany, podczas rozkładu na wysypiskach.

2. Kroki do obliczenia śladu węglowego odpadów

Krok 1: Określ ilość wytwarzanych odpadów

• Na początku należy dowiedzieć się, ile odpadów generujemy w danym okresie (np. tygodniu, miesiącu). Można to zrobić poprzez regularne ważenie odpadów lub sprawdzenie rachunków za wywóz śmieci, gdzie podana jest waga odpadów.

Krok 2: Podziel odpady na kategorie

• Najczęściej wyróżnia się kilka typów odpadów: plastik, szkło, papier, metal, odpady biodegradowalne i resztki (niesegregowane).
• Każda z tych kategorii ma inny ślad węglowy w zależności od tego, jak łatwo można ją przetworzyć lub jakie emisje powstają podczas jej rozkładu.

Krok 3: Skorzystaj z odpowiednich wskaźników emisji

• Dla każdej kategorii odpadów istnieją wskaźniki emisji, które określają, ile CO₂ (lub ekwiwalentu CO₂) powstaje na kilogram odpadów.
• Przykład wskaźników (mogą się różnić w zależności od kraju):
• Plastik: 3 kg CO₂e/kg
• Papier: 1,5 kg CO₂e/kg
• Szkło: 0,4 kg CO₂e/kg
• Biodegradowalne: 1 kg CO₂e/kg

Krok 4: Oblicz ślad węglowy dla każdej kategorii

• Aby obliczyć ślad węglowy, pomnóż ilość odpadów (w kilogramach) przez odpowiedni wskaźnik emisji.
• Na przykład: Jeśli wytwarzasz 10 kg plastikowych odpadów miesięcznie:
• 10 kg × 3 kg CO₂e/kg = 30 kg CO₂e

Krok 5: Zsumuj wyniki

• Po obliczeniu emisji dla każdej kategorii odpadów, zsumuj je, aby uzyskać całkowity ślad węglowy generowany przez Twoje odpady.

3. Jak zmniejszyć ślad węglowy odpadów?

Aby ograniczyć emisję CO₂ z odpadów, możemy:

• Redukować ilość wytwarzanych odpadów – kupować tylko to, czego potrzebujemy i unikać jednorazowych produktów.
• Segregować odpady – recykling zmniejsza emisje, bo mniej surowców trzeba wydobywać i przetwarzać.
• Kompostować odpady biodegradowalne – kompostowanie ogranicza emisję metanu, który powstaje na wysypiskach.
• Wybierać produkty wielokrotnego użytku – np. torby materiałowe zamiast plastikowych.

Podsumowanie

Wyliczenie śladu węglowego odpadów pomaga zrozumieć, ile gazów cieplarnianych generujemy w naszym codziennym życiu. Dzięki temu możemy podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące recyklingu, kompostowania i redukcji odpadów, co pozytywnie wpływa na środowisko i pomaga w walce ze zmianami klimatycznymi.

Tekst wygenerowany przez ChatGPT